Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

Περιγραφή παραδοσιακής φορεσιάς


Ανδρεάνα Γούλα, Βάσω Γενίτζελη



"Γυναικεία φορεσιά της Κεντρικής Μακεδονίας ή Κασσανδρινή "


Η γυναικεία κασσανδρινή φορεσιά στα βασικά της κομμάτια δεν είναι τελείως διαφορετική από την πολιτική της Θράκης. Αποτελείται από τα ίδια κομμάτια: κατασάρκι, πουκάμισο, το οποίο διαφέρει μόνο στα μανίκια (φρούτα), που είναι κεντημένα με πιο βαρύ κέντημα, και τις κάλτσες. Διαφέρουν όμως τελείως η φούστα και το τσαμαντάνι. Δεν έχει τσαμαντάνι, αλλά κορμί (μπούστο), που λέγεται ζωστάρι και είναι κεντημένο στις δύο πλευρές, δεξιά κι αριστερά στο στήθος. Συνήθως είναι χρυσοκέντητο. Χρυσοκέντητη είναι και η φούστα και το γκουζόκι. Στο λαιμό φοριέται τραχλιά με προέκταση στο στήθος, για να καλύπτεται το άνοιγμα από το κορμί, το γιλέκο. Στο κεφάλι φορούσαν μπόχο ή μαντήλι χοντρό. Στο στήθος φορούσαν φλουριά και κουστέκια και στη μέση ασημοζώναρο ή γκουμπέ.

1. Kατασάρκι, μάλλινο άσπρο, το οποίο φορούσαν από τη μέση και πάνω για εσώρουχο, κατασκευασμένο από ένα είδος τσόχας χτυπημένης στη νεροτριβή।

2. Το πουκάμισο ήταν βαμβακερό υφαντό άσπρο, μακρύ μέχρι κάτω από τις γάμπες. Φοριέται μετά το κατασάρκι. Στον ποδόγυρο, που δεν τον σκέπαζε η φούστα, είχε δαντελωτά κεντήματα με τριγωνικά μοτίβα, που λέγονταν μέρτζα. Το πουκάμισο ήταν ανοιχτό στο στήθος και είχε κέντημα στις δύο πλευρές του ανοίγματος, πλάτους περίπου 5 εκ. και τα μανίκια του έφθαναν κάτω από τον αγκώνα. Το κέντημα αυτό, που λεγόταν μπουρομάνικο, ήταν όμοιο με το κέντημα στα φρούτα. Τα φρούτα ήταν κεντημένα με διαφορετικό κέντημα για τα κορίτσια και διαφορετικό για τις νιόπαντρες. Τα φρούτα για τις μεν κοπέλες όπως και για τις ηλικιωμένες, είχαν κέντημα αραιό ή στενό, ενώ για τις νυφάδες ήταν ολοκέντητα με το σχέδιο που λεγόταν μισιακό.


3. Το τσαμαντάνι, ένα είδος γιλέκου που φοριέται πάνω από το πουκάμισο. Το πίσω μέρος μέχρι τις μασχάλες είναι υφαντό μάλλινο, συνήθως βυσσινί σκούρο, χτυπημένο στη νεροτριβή. Το μπροστινό είναι φτιαγμένο με κατσέλια ή γαϊτάνια και έχει άνοιγμα που κουμπώνει με κόπτσες. Τα κατσέλια είναι στριφτά κορδόνια και τα γαϊτάνια είναι πλεξούδες και ράβονται το ένα δίπλα στο άλλο σχηματίζοντας διάφορα σχέδια.

4. Η φούστα, δεν είναι φτιαγμένη με λαγκιόλια, αλλά με τρία παράλληλα ραμμένα υφαντά κομμάτια, που σουρώνουν και ράβονται στο ζωστάρι. Έτσι είναι ραμμένες και οι σαρακατσάνικες φούστες της Αττικής, της Θεσσαλίας και της Ηπείρου.

5. Στο μπροστινό μέρος της φούστας φορούσαν μάλλινη κεντητή ποδιά, που πιανόταν από τη μέση και έφθανε μέχρι το τελείωμα της φούστας.

6. Στο λαιμό φοριέται η τραχλιά που προεκτείνεται μέχρι το στήθος, ώστε να καλύπτεται το άνοιγμα από το κορμί

7. Το γιλέκο.

8. Μπόχος ή μαντίλι χοντρό που φορούσαν στο κεφάλι.

Φορεσιά Μακεδονίας νεότερη, μπροστά και πίσω.
Φορεσιά Κεντρικής Μακεδονίας, Κασσανδρινή, μπροστά και πίσω.

Πέμπτη 27 Ιανουαρίου 2011

Διάλογος [Σταυρόλεξο]

Κάνοντας κλίκ εδώ έχετε τη δυνατότητα να δείτε και να λύσετε το σταυρόλεξο που αναφέρεται σε λέξεις σχετικές με το διάλογο στα πλαίσια της διαδασκαλίας της οικείας ενότητας του μαθήματος Εκθεση Εκφραση Α' Λυκείου.

Πέμπτη 20 Ιανουαρίου 2011


"Πάταξον μέν ἄκουσον δέ"

Τον 5ο αιώνα π. Χ. οι Έλληνες είχαν πόλεμο με τους Πέρσες. Πιο συγκεκριμένα, το 480 π. Χ. λίγο πριν τη ναυμαχία της Σαλαμίνας σε μια συζήτηση στον Ισθμό οι Σπαρτιάτες διαφωνούσαν για την τοποθεσία στην οποία έπρεπε να δοθεί η μάχη. Οι Σπαρτιάτες πίστευαν ότι έπρεπε η μάχη να δοθεί σε πεδιάδα κι Θεμιστοκλής διαφώνησε πιστεύοντας ακράδαντα ότι είχε δίκιο. Τότε οι Σπαρτιάτες ετοιμάστοικαν να χειροδικήσουν εναντίον του Θεμιστοκλή ο οποίος αγέρωχα απάντησε: "Πάταξον μέν ἄκουσον δέ" που σημαίνει : "Δείρε με αλλά πρώτα άκουσέ με!"
Τελικά, ο Θεμιστοκλής είχε δίκιο κι οι Έλληνες νίκησαν τους Πέρσες και απέτρεψαν την υποδούλωση της χώρας. Την παροιμιώδη αυτή έκφραση τη χρησιμοποιούμε ακόμη και σήμερα όταν πιστεύουμε ότι έχουμε δίκιο αλλά οι άλλοι δε μας δίνουν σημασία. Αξίζει δηλαδή να επιμένουμε και να διεκδικούμε, όταν όμως είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι για την ορθότητα των επιλογών μας και όχι απλά για λόγους εγωισμού ή γοήτρου.

Χατζηπαντελή Ευαγγελία

Τετάρτη 5 Ιανουαρίου 2011



"Κέρας της Αμάλθειας"

Η Αμάλθεια, κατά την ελληνική μυθολογία, ήταν μια κατσίκα που θήλασε το νεογέννητο Δία στα όρη της Ίδης, στην Κρήτη. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, ήταν μια νύμφη, που ανάθρεψε το Δία ταΐζοντας τον από το κέρατο μιας γίδας με το γάλα της.
Κατά την πρώτη παραλλαγή, η ίδια η κατσίκα σπάει ένα της κέρατο πάνω σ' ένα δέντρο και η παραμάνα του Δία το μαζεύει από κάτω, το τυλίγει μέσα σε φύλλα και το φέρνει στο βρέφος.
Σύμφωνα με τη δεύτερη παραλλαγή, ο ίδιος ο Δίας σπάζει το κέρατο και το χαρίζει στη νύμφη Αμάλθεια, προικίζοντάς το με θαυματουργές ιδιότητες: του δίνει τη δύναμη να προσφέρει στον κάτοχό του οτιδήποτε επιθυμήσει. Έτσι, το κέρατο της Αμάλθειας συμβολίζει την αφθονία, τον πλούτο και, γενικά, κάθε αγαθό.



Ιωάννης Γεροντίδης

Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011

« Σύν Ἀθηνᾷ καί χεῖρα κίνει »
















Πολλές παροιμιακές φράσεις που προέρχονται από την αρχαιότητα έχουν διαχρονικό νόημα το οποίο ισχύει και στις μέρες μας. Μια από τις γνωστότερες είναι η « συν Αθηνά και χείρα κίνει». Αναλύοντας το περιεχόμενο της γίνεται κατανοητό ότι πάντα ο άνθρωπος ζητάει τη βοήθεια του θεού, και κυρίως όταν βρίσκεται σε κάποια δύσκολη στιγμή, αλλά πρέπει παράλληλα να καταβάλει και τη δική του προσπάθεια και να μην στηρίζεται μόνο στη συμβολή του θεού, για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα του. Είναι σαφές ότι για να μας βοηθήσουν οι άλλοι πρέπει πρώτα εμείς να προσπαθήσουμε και στην προσπάθειά μας αρωγός θα έρθει η βοήθεια των άλλων. Όπως τώρα για παράδειγμα που η χώρα μας κινδυνεύει με χρεωκοπία, για να μας βοηθήσουν οι ξένοι, πρέπει πρώτα εμείς να πάρουμε τα μέτρα που πρέπει. Γενικά η τύχη είναι ενεργητικός παράγοντας και όσοι προσπαθούν συνήθως η τύχη τους αμείβει. ΄Αλλωστε ταιριάζει στην περίπτωση αυτή το ρητό "τους τολμηρούς η τύχη βοηθά" [στα λατινικά ] "audaces fortuna iuvat". Για να κερδίσεις ένα λαχείο, πρέπει να έχεις αγοράσει λαχείο, για να σε βοηθήσει ο καθηγητής, δεν πρέπει να δίνεις λευκή κόλα κ.ο.κ.

Διαμαντή Σοφία



"Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν"









Η συγκεκριμένη παροιμία αναφέρεται στο λακωνισμό των Σπαρτιατών. Στην εκφραστική τους ικανότητα δηλαδή, να συνοψίζουν το νόημα μεγάλων περιόδων, διατηρώντας την κεντρική ιδέα αυτών, και χρησιμοποιώντας τόσες λέξεις όσες ήταν απαραίτητες, προκειμένου να αντιληφθεί ο συνάνθρωπός τους, τί ακριβώς εννοούσαν. Ο λακωνισμός αποτέλεσε χαρακτηριστικό στοιχείο της συμπεριφοράς των Σπαρτιατών και συνδέθηκε άρρηκτα με την πολιτιστική τους ταυτότητα. Αλλά και στις μέρες μας τα άτομα που εντάσσουν παραδείγματα λακωνισμού στην καθημερινή τους ομιλία χαρακτηρίζονται ως ευφυείς, διακατέχονται από πνευματική ανωτερότητα και γίνονται ιδιαίτερα ελκυστικοί στις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Επιπλέον προσδίδει σε ορισμένα άτομα μια εκλεπτυσμένη αίσθηση του χιούμορ, την οποία τις περισσότερες φορές η λαϊκή μάζα δεν μπορεί να κατανοήσει, ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα του λακωνισμού και προσωπικά το αγαπημένο μου. Κλίνοντας θα ήθελα να προσθέσω πως ο λακωνισμός αποτέλεσε έναν εύχρηστο επικοινωνιακό κώδικα κατά την αρχαιότητα και όπως κάθε επικοινωνιακός κώδικας έχει σίγουρα μία αξιέπαινη πολιτιστική σημασία.

Ραφαήλ Δεληγιάννης
« Μην κλωτσάς τα γονικά σου, θα το βρεις απ’ τα παιδιά σου!»








Η παροιμία αυτή αναφέρεται σε ηθικές αλήθειες. Μια από τις εντολές του θεού είναι να σέβεσαι τους γονείς σου. Οι γονείς μας είναι αυτοί που μας γεννάνε, μας μεγαλώνουν και μας διδάσκουν. Είμαστε η προέκταση τους. Όταν μας μαθαίνουν για το σεβασμό, για την εκτίμηση, για την ηθική φερόμαστε ανάλογα. Όσο εμείς τους έχουμε ανάγκη καθώς μεγαλώνουμε και κάποια στιγμή θα φτιάξουμε τη ζωή μας και θα ανοίξουμε το δικό μας σπιτικό για εκείνους ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση. Εκείνοι τώρα γίνονται τα παιδιά και εμείς οι γονείς γι’ αυτούς. Συμπέρασμα μην τους παραμελούμε όταν έχουν την ανάγκη μας γιατί δίνουμε το καλό παράδειγμα και στα δικά μας παιδιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Οδυσσέας ο οποίος γεμάτος σεβασμό απευθύνθηκε στο γέρο πατέρα του, τον Λαέρτη. Το ίδιο και ο Αινείας από την Τροία που εγκατέλειψε τα χαλάσματα της πόλης του παίρνοντας τον πικρό δρόμο της ξενιτιάς κουβαλώντας στους ώμους του τον ανήμπορο πατέρα τον γέρο Αγχίση. Το σεβασμό προς τους γονείς με την ευχή και την ελπίδα ότι και τα παιδιά θα συμπεριφερθούν παρόμοια εκφράζει και το απόσπασμα που ακολουθεί:

Τοιοῦτος γίγνου περὶ τοὺς γονεῖς, οἵους ἂν εὔξαιο περὶ σεαυτὸν γενέσθαι τοὺς σεαυτοῦ παῖδας. (Ισοκράτη, « Προς Δημόνικον», 14.1 - 14.3) [Μετάφραση: Τέτοια στάση να διαμορφώσεις απέναντι στους γονείς σου, σαν αυτή που θα ευχόσουν να επιδείξουν προς εσένα τα παιδιά σου»

Φρειδερίκη Γκόγκα